اسلام: هر آنچه که حضرت محمّد ﷺ آورده از اوامر و نواهی می باشد، که در زمان آن حضرت کامل شده است و چیزی به آن اضافه یا کم نخواهد شد: 

ما دين اسلام را با حضرت محمّد ﷺ می شناسيم و هر آنچه ايشان فرموده اند براي ما دين است و به آن گردن مي نهيم و ايمان مي آوريم و هر كس چيزي كه در دين نباشد را به عنوان حكم ديني عرضه كند، مردود و بدعت و گمراهي است.

*«صلى لنا رسول الله صلى الله عليه و سلّم الفجر، ثم أقبل علينا، فوعظنا موعظة بليغة ذرفت لها الأعين و وجلت منها القلوب، قلنا ـ أو قالواـ: يا رسول الله كانت هذه موعظة مودع، فأوصنا؟قال: أوصيكم بتقوى الله و السمع و الطاعة و إن كان عبداً حبشياً، فإنه من يعش منكم يرى بعدي اختلافاً كثيراً، فعليكم بسنتي و سنة و الخلفاء الراشدين المهديين، و عضوا عليها بالنواجذ، و إياكم و محدثات الأمور، فإن كل محدثة بدعة و أن كل بدعة ضلالة». (مسند امام احمد ج5ص109 – سنن الترمذی ج5ص44 – سنن ابن ماجه ج 1ص15)

ترجمه: رسول الله ﷺ براي ما نماز صبح را اقامه كردند بعد رو به ما كرده و موعظه اي رسا اداء كردند، طوري كه همه گريان شدند و قلبها ترسيدند و صحابه (رض) گفتند: اين موعظه ی كسي است كه دارد با كسي وداع و خداحافظي می كند پس ما را نصيحتي و وصيّتي بكنيد. حضرت فرمودند: شما را به تقواي الله ﷻ (ترس از الله ﷻ) وصيّت می كنم و به گوش كردن و اطاعت كردن از امير و حاكم خود گرچه آن كسي كه بر شما حكومت می كند، بنده اي حبشی باشد. همانا هركس كه بعد از من زندگي كند اختلافات بسياري خواهد ديد؛ پس در آن وقت بر شما لازم است كه چنگ زنيد بر سنّت و طريقه ي من و سنّت خلفاء راشدين (خلفاء چهارگانه) و آن را محكم بگيريد و دور باشيد از امور نو پيدا، زيرا هر كار نو پيدا بدعت است و هر بدعتي گمراهي است.*

پس بر ما لازم شد كه به هر آنچه كه رسول الله ﷺ به آن امر كرده ملزم بوده و عمل نمایيم و از هر آنچه كه ازآن نهي فرموده اند، دوري نمایيم. 

*وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ و مَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا (7). (سوره حشر آية 7)

ترجمه: هر آنچه كه پيامبر به شما می دهد را بگيريد و هر آنچه را كه منع می كند، از آن باز ايستيد.*

مجتهد، اول از همه، به قرآن می نگرد و بعد به احادیث و در آخر به اجتهاد می پردازد: 

عمل به فرامين رسول الله ﷺ از چه راههايي ميسّر است و چه چيزهايي در دين دليل محسوب می شود؟

1)كتاب الله (قرآن)2) سنّت رسول اللهﷺ 3) اجماع امّت4) اجتهاد مجتهدين.

*عن معاذ بن جبل ـ رضي الله عنه ـ قال: قال لي رسول الله ـ صلى الله عليه و سلّم ـ حين بعثني إلى اليمين «بم تقضي يا معاذ؟ قلت : بما في كتاب الله قال عليه الصلاة و السلام، فإن لم تجد ذلك في كتاب الله تعالى؟ قلت: أقضي بما قضى به رسول الله ـ صلى الله عليه و سلّم ـ قال ـ صلى الله عليه و سلّم ـ فإن لم تجد ذلك فيما قضى به رسول الله ـ صلى الله عليه و سلّم ـ قلت: أجتهد رأيي فقال ـ صلوات الله عليه و سلامه ـالحمد لله الذي و فق رسول رسوله» (المبسوط السرخسي ج16ص59 - سنن ابي داود ج9ص509 - مسند امام احمد ج6ص303 - معجم الطبراني الكبير ج20ص170)

ترجمه: از معاذ بن جبل (رض): رسول الله ﷺ (موقعي كه مرا به يمن فرستاد) به من فرمودند: با چه چيزي می خواهي بين مردم حكم كني؟ جواب دادم: با آنچه كه در كتاب الله می باشد. فرمودند: اگر در آن نيافتي؟ جواب دادم: با سنّت رسول الله ﷺ. فرمودند: اگر در آن نيافتي؟ جواب دادم: با رأي خود اجتهاد خواهم كرد. ايشان فرمودند: سپاس الله ﷻ را كه فرستاده ي پيامبرش را موافق رسولش گردانيد.*