احكام سؤر حيوانات (آب دهان حيوانات) 

 مسئله 91 ◄ آب دهان این حیوانات و هر چيزي كه این حیوانات به آن دهان زده باشند پاک هستند:

1– انسان 2- اسب 3- حيوانات حلال گوشت مثل گوسفند و گاو. 

در اين مسئله انسان فرقي ندارد كه مسلمان باشد يا كافر يا جنب و يا حائض.

سؤر: آب دهان.

دليل :

 1- از رسول الله ﷺ: بر ايشان ظرف شيري آوردند و آن حضرت ﷺ از آن نوشيدند، بعد ظرف را به اعرابي كه در سمت راست ايشان بود دادند و وي نیز از آن خوردند و به حضرت ابوبكر (رض) دادند و ايشان نیز از آن نوشيدند. (مسند امام احمد ج21ص157 - احادیث اسماعیل بن جعفر ج1ص390 - مسند البزار ج12ص344 - مسند ابی یعلی ج6ص347 - صحیح مسلم ج3ص1602 - صحیح البخاری ج3ص154- مبسوط ج1ص44- بدائع الصنائع ج1ص201- المحيط البرهاني). 

2- در روايت آمده است كه حضرت عائشه (رض) از ظرفي آب نوشيدند و رسول الله ﷺ نیز از همان موضع كه دهان حضرت عائشه (رض) به آن خورده بود، آب نوشيدند در حالي كه حضرت عائشه (رض) حائض بودند. (رواه ابوداود و مسلم ج3ص172- مسند امام احمد ج7ص275 - سنن الصغري للنسائي ج1ص164 - كبري له ج1ص 76- نيل الاوطار شرح منتقي الاخبار ج1ص338- بدائع ج1ص201).

3- سؤر حيوانات حلال گوشت پاك است؛ زيرا سؤر از گوشت پاك تولد يافته است (هدايه ج1ص112- فتح القدير وبنايه ج1ص468). و علت غير مأكول بودن گوشت اسب بخاطر  احترام به آن است و آن نیز نزد امام اعظم (رض)، و نزد امامين (رض) مأكول است.

4- هر حيوان كه پاك باشد پس سؤرش نیز پاك است. (بنايه ج1ص468).

 مسئله 92 ◄ سؤر حيوانات درنده و گوشت خوار مثل سگ، گرگ، روباه، خرس و خوك نجس است و اگر يكي از اين ها به شیء پاكي دهان بزنند، براي پاك كردن، بايد آن را سه بار شسته شود.

دليل:

 1- از رسول الله ﷺ: اگر ظرفی را سگ لیس بزند باید آن را سه بار شسته شود. (سنن الكبري للبيهقي ج1ص411- سنن الدارقطني ج1ص66- بنايه ج1ص470 - مصنف عبدالرزاق ج1ص96).

و اين علامت نجس بودن است.

2- خوك خودش نجس عين است پس سؤرش نیز نجس است. (البحرالرائق ج7ص313- بنايه ج1ص476).

3- جابر (رض) از رسول الله ﷺ روايت مي كند كه نهي كردند از خوردن هر حيوان كه چنگال دارد و هر پرنده اي كه چنگال دارد و نهي يعني اين حيوانات حرام هستند و هر حيواني كه حرام باشد نجس است و هر حيواني كه نجس باشد سؤر آن نیز نجس است. (مسلم ج13ص70- مسنداحمد ج2ص470- سنن الكبري للبيهقي ج14ص287- سنن الكبري للنسائي ج3ص158). 

 مسئله 93 ◄ سؤر مرغ خانگي و پرندگان شكاري و حيواناتي كه در خانه ها با انسان ها زندگي مي كنند مثل موش و عقرب و مار مكروه است.

دليل:

1- رسول الله ﷺ گفتند: گربه هم از جمله ي حيوانات درنده است و مراد رسول الله ﷺ از اين كلام بيان حكم گربه است كه در اين صورت سؤر گربه نیز بايد مانند سایر درندگان نجس باشد ليكن نجس بودن آن ساقط است؛ بخاطر اينكه گربه با انسان زندگي مي كند و در گفتن اينكه نجس است بر مردم حرج و سختی مي شود، بخاطر همين آن را مكروه گفتيم. (مسند امام احمد ج2ص627- سنن الكبري للبيهقي ج1ص423- المستدرك علي الصحيحين ج1ص291- سنن الدارقطني ج1ص62)والمراد بيان الحكم .....الا انه سقطت النجاسة لعلة الطواف فبقيت الكراهة - بنايه ج1ص484).

2- مرغ خانگي منقار خود را به نجاست مي زند و الّا بايد سؤر آن پاك مي بود و همچنين پرندگان شكاري منقار خود را به انواع نجاسات مي زنند. (هدايه - فتح القدير ج1112- بنايه ج1ص487).

3- سواكن البيوت (موش – عقرب – مار) هم كه بايد سؤرشان نجس باشد بخاطر حرام بودن گوشتشان است، ولي بخاطر اینکه با انسان ها زندگی می کنند به كراهت تنزّل يافت. (بنايه ج1ص 487 - العنایه ج1ص113 - دررالحکام ج1ص27 - مراقی الفلاح ج1ص18 - مجمع الانهر ج1ص36).

 مسئله 94 ◄ سؤر الآغ و قاطر مشكوكٌ فيه است؛ يعني علماء در حكم آن، در اين كه آيا پاك است يا نجس، در شك هستند. 

دليل:

اين شك تعارض آثار و دلائل در حرمت و اباحه است. يعني در يك حديث روايت شده كه پيامبر ﷺ از آن نهي كرده اند (سنن الترمذي ج5ص16- مسند احمد ج4ص269- عمده القاري ج12ص104- نصب الرايه كتاب الذبائح - بنايه ج1ص478 - صحيح مسلم عن ابن عباس ج13ص70). و در   حديث ديگر وارد شده كه مباح است. (ابي داود ج10ص281- سنن الكبري للبيهقي ج14ص322- بنايه ج1ص492). از حضرت علي (رض) : رسول الله ﷺ از الآغ و اسب و قاطر نهي كرده است. و از غالب بن ابجر (رض) اباحت آن مروي است. 

و سبب دوم در شك، اختلاف صحابه (رض) در آن است كه بعضي از آنان مكروه دانسته و بعضي پاك دانسته اند. (البحر الرائق ج1ص293 - بنايه ج1ص491).