• قرائت قرآن در مراسم عزا و بخشیدن ثواب آن:

بیان شد که می‌توان ثواب آن را بخشید و ثواب آن به میت می‌رسد و آنان خوشحال می‌شوند.

بحثی هست که اگر قاری برای این قرائت خود اجرت بگیرد آیا اجرت وی جایز است؟ و آیا قرائت در مقابل اجرت ثوابی دارد تا بگوییم به میت می‌رسد؟

رَوَى أَحمد وإِسحاق بن رَاهُويه، وابن أَبي شَيْبَة، وعبد الرزاق من حديث عبد الرحمن بن شِبْل قال: سَمِعْتُ رسول‌الله صلى الله عليه وسلم يقول: «اقْرَؤا القرآنَ ولا تأَكلوا به، ولا تَجْفُوا عنه، ولا تَغْلُوا فيه، ولا تَسْتَكْثِرُوا به».[1]

رسول‌الله ﷺ فرموده‌اند: قرآن بخوانید ولی با آن نخورید و در حق قرآن جفا نکنید؛ یعنی از آن دور نشوید و بخوانید و در آن غلو نکنید و به‌وسیله‌ی آن به زیادت اموال دنیا نپردازید.

فَالِاسْتِئْجَارُ عَلَى الطَّاعَاتِ مُطْلَقًا لَا يَصِحُّ عِنْدَ أَئِمَّتِنَا الثَّلَاثَةِ أَبِي حَنِيفَةَ وَأَبِي يُوسُفَ وَمُحَمَّدٍ...

لِأَنَّ شَرْطَ الثَّوَابِ الْإِخْلَاصُ لِلَّهِ تَعَالَى فِي الْعَمَلِ وَالْقَارِئُ بِالْأُجْرَةِ إنَّمَا يَقْرَأُ لِأَجْلِ الدُّنْيَا لَا لِوَجْهِ اللَّهِ تَعَالَى بِدَلِيلِ أَنَّهُ لَوْ عَلِمَ أَنَّ الْمُسْتَأْجِرَ لَا يَدْفَعُ لَهُ شَيْئًا لَا يَقْرَأُ لَهُ حَرْفًا وَاحِدًا خصوصاً مَنْ جَعَلَ ذَلِكَ حِرْفَتَهُ وَلِذَا قَالَ تَاجُ الشَّرِيعَةِ فِي شَرْحِ الْهِدَايَةِ إنَّ قَارِئَ الْقُرْآنِ بِالْأُجْرَةِ لَا يَسْتَحِقُّ الثَّوَابَ لَا لِلْمَيِّتِ وَلَا لِلْقَارِئِ.[2]

پس اجاره بر عبادات نزد امامان حنفی مذهب ما یعنی امام اعظم و امام ابویوسف و امام محمد و... (رض) مطلقاً درست نیست؛ زیرا شرط ثواب این است که خالصاً لله باشد و قاری که در مقابل اجرت قرائت می‌کند، همانا برای کسب دنیا قرائت می‌کند نه برای الله تعالی؛ به دلیل اینکه اگر آن قاری بداند که مستأجر (اجاره‌کننده) به وی چیزی نخواهد داد، وی یک حرف نیز نمی‌خواند خصوصاً کسی که آن را برای خود حرفه قرار داده باشد و برای همین تاج الشریعه در شرح هدایه چنین گوید که قاری قرآن در برابر اجرت مستحق ثواب نمی‌شود نه برای میت و نه برای قاری.

وقراءة القرآن للدنيا مكروهة، والأفضل أن لا يعطى القارئ شيئا. وفي " الواقعات ": يمنع القارئ والآخذ والمعطي آثمان.[3]

قرائت قرآن برای کسب مال دنیا مکروه است و افضل این است که به قاری چیزی داده نشود و در واقعات (اسم کتاب) قاری و اجرت گیرنده و اجرت دهنده را هر دو گناهکار دانسته است.

حال وقتی ثوابی نیست پس چیزی برای بخشیدن نمانده است و کسانی که قاری اجاره می‌کنند و بر سر مراسم عزا می‌گذارند اگر فکر کنند که به میت آنان ثوابی از آن می‌رسد، انتظار بیهوده‌ای است.

[1]- فتح باب العناية بشرح النقاية (4/ 253)

[2]- العقود الدرية في تنقيح الفتاوى الحامدية (2/ 127)

[3]- البناية شرح الهداية (12/ 237)