فصل 1: احكام وضوء و غسل

 مسئله 12 ◄ فرض وضوء: 1) شستن صورت. 2) شستن دست ها همراه با آرنج يك مرتبه. 3) شستن پاها با مچ پا يك مرتبه. 4) مسح بر يك چهارم سر يك مرتبه. 5) مسح بر ريش.

 مسئله 13 ◄ اگر یکی از این فرض ها کامل نشود وضوء درست نیست و نمی توان نماز خواند.

یادآوری: فرض آنچه که انجام دادن آن ثواب دارد و ترک آن عذاب دارد و منکر آن (کسی که آن را بر خود فرض نداند) کافر است. (التوضيح ،عبيدالله بن مسعود،2(ج)آرام باغ ،پاكستان،تجارتخانه كتب ،ج2ص680،- نورالانوار وقمرالانوار ،(1ج)،ملتان ،پاكستان،كتب خانه مجيديه،1407،ص170- الإحكام في أصول القرآن ابن حزم ج3ص341بآب الثانی عشر فی الاوامر والنواهی فصل في الأمر بعد الحظر - مراتب الشريعة وحاشيه البناني ج1ص71- روضه الناظر ج1ص16- شرح المحلي علي جمع الجوامع الجلال المحلي ج2ص3و4- البحر المحيط بدرالدين زركشي فصل في الواجب - التقرير والتحبير في شرح التحرير ابن امیر حاج ج2ص98 بآب اول فی الاحکام - المستصفى في أصول الفقه محمد بن محمد بن محمد الغزالي القطب الاول في الثمره ج1ص52 - اللمع في أصول الفقه ،ابی اسحاق شیرازی،ج1ص21- شرح المحلى على جمع الجوامع،محمد بن أحمد بن محمد بن هاشم المحلي،ج2ص3 - فقه كيداني ،نسفي ،تعرف مشروع ،مشروع اول).

دلائل فرائض وضوء:

1- در قرآن كريم آمده است: اي كساني كه ايمان آورده ايد وقتي براي خواندن نماز برخواستيد پس بشوئيد روي هاي خود را و دست هاي خود را همراه با آرنج و مسح كنيد بر سرهاي خود و بشوئيد پاهاي خود را تا مچ. (سوره المائده آیه 6).

2- حمران (رض) مولاي حضرت عثمان (رض) خبر داده كه او عثمان بن عفان (رض) را ديده است كه ظرف آب خواست، سپس وقتي آب را آوردند، سه مرتبه بر دست هاي خود آب ريخت، سپس دستش را در ظرف كرد و مضمضه كرد و استنشاق كرد پس سه مرتبه صورت خود را شست و سه مرتبه دست هايش را تا آرنج ها شست پس بر سرش مسح كرد، پس سه مرتبه دو پايش را تا مچ پا شست پس از آن گفت كه، رسول الله ﷺ گفته است: هر كه مانند اين وضوي من وضو كند و بعد از آن دو ركعت نماز گذارد، آنچه از گناه انجام داده بر وي مغفرت كرده مي شود. (صحيح البخاري ج1ص43 - سنن النسائي ج1ص64 - مسند ابي داود الطيالسي - مصنف عبدالرزاق ج1ص38 - الطهور للقاسم بن سلام ج1ص163 - مصنف ابن ابي شيبة ج1ص16).

 3- در حديثي طولاني از مغيره بن شعبه (رض) آمده است كه رسول الله ﷺ در وضوی خود بر ناصيه ی (موی پیشانی و فرق سر) خويش مسح كرد. (سنن النسائی ج1ص76 - مسند الشافعی ج 1ص14 - مصنف ابن ابی شیبه ج1ص30 - مسند احمد ج30ص120 - صحیح مسلم ج1ص231).

مولی: در اینجا به بنده ای گفته می شود که وی را کسی آزاد نموده است.

 مسئله 14 ◄ ياد آوري 1: همانطور كه مي دانيم وضو براي هر نماز لازم است و در هر روز پنج نماز فرض وجود دارد و پيامبر ﷺ براي هر نماز وضو مي گرفتند. پس محال است صحابه (رض) در چيزي مانند شستن يا مسح پا، كه چندین هزار بار تكرار شده، اختلاف داشته باشند. به همين خاطر سعيد بن منصور (رض) شستن پا را به اجماع صحابه (رض) گفته است. (اعلاءالسنن، ج 1 ص 38 - نظم المتناثر ج1ص59 - شرج ابن ماجه لمغلطای1ص355 - فتح الباری لابن حجر ج1ص266 - عمدة القاری ج3ص21 - نیل الاوطار ج1ص212 - مرعاة المفاتیح شرح مشکوة المفاتیح ج2ص97).

 مسئله 15 ◄ ياد آوري 2: وقتي شستن زير ريش معذور شد و در شستن زير آن حرج (به سختی افتادن) است پس مسح بر ظاهر آن به جاي غسل آن جانشين شد و فرض بودن مسح بر ريش بالاتفاق است و در مقدار آن اختلاف است كه بر چه مقدار بايد مسح كرد و صاحب النقايه يك چهارم را اختيار كرده است. (البحرالرائق ،ج ص4).