2) دعاء و استغفار براي ميّت (مرده): 

ممكن است كه بگويند كه استغفار براي مرده درست نيست و فائده اي ندارد.

 بايد عرض شود كه در اين آيات هيچ سخن از اينكه اين دعاء خاص براي زندگان می باشد اشاره اي نشده و گفته نشده است كه فقط بر زندگان حقّ دعاء كردن داري. بلكه اين آيات عام و شامل هر دو می باشد و هيچ دليل شرعي بر منع دعاء براي مرده نيست .

و آيه اي ديگر در قرآن آمده است كه دلالت به استغفار بر مردگان دارد: 

*وَ الَّذينَ جاءُوْا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا و لِإِخْوانِنَا الَّذينَ سَبَقُونا بِالْإيمانِ و لا تَجْعَلْ في‏ قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذينَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَءُوْفٌ رَحيم ‏(10). (سوره حشر آیه 10)

- همچنين- كسانى كه بعد از آنها [بعد از مهاجران و انصار] آمدند و مى‏گويند: «پروردگارا! ما و برادرانمان را كه در ايمان بر ما پيشى گرفتند بيامرز، و در دلهايمان حسد و كينه‏اى نسبت به مؤمنان قرار مده! پروردگارا، تو مهربان و رحيمى!» *

و همچنين احاديث سلام دادن به اموات در هنگام رفتن به مزار آنها براي زيارت، دال بر خطاب قرار دادن مردگان می باشد: 

*عن ابنِ عبَّاسٍ ، قال: مَرَّ النبيُّ بقُبورٍ بالمدينةِ، فأقبَلَ علَيهِم بوجهِه، فقال: «السَّلامُ علَيكم يا أهلَ القبُورِ ! يغفِرُ اللَّهُ لنا و لَكم، أنتُمْ سلَفُنا، و نحنُ بالأثَرِ». (مشكاة المصابيح ج1ص488 - سنن الترمذي ج4ص109- مسند الامام ابوحنيفه ص188- بلوغ المرام ج1ص110)

از ابن عباس (رض): رسول الله ﷺ بر قبرستاني در مدينه گذر كردند و رو به آنها – قبور- كرده و گفتند: سلام بر اهل قبور. الله ﷻ ما را و شما را بيامرزد. شما گذشتگان ما هستيد و ما هم دنبال شما خواهيم آمد.*

*وعن بُريْدةَ ، قال: كانَ رسولُ الله صلى الله عليه و سلّم يُعلّمُهم إِذا خرَجوا إِلى المقابر: «السَّلامُ علَيكم أهلَ الدِّيارِ منَ المؤمِنينَ و المسلمينَ، و إِنا إِنْ شاءَ اللَّهُ بِكم لَلاحِقونَ، نسألُ اللَّهُ لنا و لَكُم العافيَةَ». (مشكاة المصابيح ج1ص488)

از بريدة (رض) (صحابي): رسول الله ﷺ به ما تعليم می داد كه وقتي به – زيارت- قبور می رويم – بگوئيم- : سلام بر شما اي اهل ديار مؤمنان و مسلمانان. إِنْ شاءَ اللَّهُ ما هم به شما خواهيم پيوست. از الله ﷻ براي خودمان و شما عافيت می طلبيم. (العافيَةَ: بخشش- سلامتي).*

*عثمان بن عفان يقول: مرّ رسول الله بجنازة عند قبر و صاحبه يدفن، فقال رسول الله : «اسْتَغْفِروا لأَخِيكُمْ و سَلوا الله لَهُ التَّثْبيتَ فَإِنَّهُ الآنَ يُسْأَلُ». (المستدرك علي الصحيحين ج1ص525 – جامع المسانید و المراسیل ج5ص513 – بلوغ المرام ج1ص108)

رسول الله ﷺ بر جنازه اي نزد قبر گذر كردند و اولیاء ميّت در حال دفن وي بودند. پس رسول الله ﷺ فرمودند: براي برادرتان طلب آمرزش كنيد و از الله ﷻ بخواهيد تا ميّت شما بر ايمانش ثابت باشد؛ زيرا وي مورد سؤال قرار گرفته است (سؤال منكر و نكير).*

*قال رسول الله : «ما مِنْ مُسْلِمٍ يَموتُ فَيَشْهَدُ لَهُ أَرْبَعَةٌ مِنْ أَهْلِ أَبْياتِ جِيرانِهِ الأدْنَيْنِ أَنّهُمْ لا يَعلمونَ مِنْهُ إِلا خَيْراً، إِلا قالَ الله تَعالى و تبارك: قَدْ قَبِلْتُ قَوْلَكُمْ أَوْ قالَ: شَهادَتَكُمْ و غَفَرْتُ لَهُ ما لا تَعْلَمونَ» . هذا حديث صحيح على شرط مسلم و لم يخرجاه. (المستدرك علي الصحيحين ج1ص532 – مسند الجامع کتاب الجنائز - جامع المسانید و المراسیل ج6ص396)

رسول الله ﷺ گفتند: در زمان مرگ مسلماني؛ اگر چهار شخص از همسايگان نزديك وي شهادت دهند كه از آن ميّت چيزي جز خوبي نديده اند، الله ﷻ گويد كه من شهادت شما را قبول كردم و آمرزيدم آنچه را كه شما نمي دانيد.*

و در حديثي ديگر شهادت دو نفر ذكر شده است. (الدر المنثور ج1ص348- مسند امام احمد ج3ص86- مجمع الزوائد ج3ص82)