فصل ظهار:

مسئله 160◄ تعریف ظهار: تشبیه کردن زن خود به عضوی از اعضای محرم خود که نگاه کردن به آن عضو مَحرَم بر شخص حرام باشد.

مسئله 161◄ حکم ظهار: هر کس زن خود را ظهار کند، پس تا وقتی‌که کفارت آن را بدهد، نزدیکی کردن و اعمال مربوط به آن بر آن شخص حرام می‌گردد.

دلیل:

قرآن کریم: آن‌هايى كه زنانشان را ظهار مى‏كنند، آنگاه ازآنچه گفته‏اند پشيمان مى‏شوند، پيش از آنكه با يكديگر تماس يابند، بايد بنده‏اى آزاد كنند...... اما كسانى كه بنده‏اى نيابند، پيش از آنكه با يكديگر تماس يابند، بايد دو ماه پی‌درپی روزه بدارند؛ و آن‌که نتواند، شصت مسكين را طعام دهد. (سوره مجادله/2تا 4)

مسئله 162◄ اگر کسی به زن خود بگوید: «تو بر من به‌مانند مادرم هستی»، در این صورت احتمال دارد که منظورش از این سخن، احترام و یا ظهار و یا طلاق باشد و هر یک از این‌ها را نیّت کند، همان می‌شود.

دلیل:

زیرا این کلام چندوجهی است و احتمالات زیادی دارد؛ زیرا این سخن می‌تواند تشبیه کسی در موارد مختلف باشد، پس بستگی به نیت گوینده دارد.

اگر نیّتی نداشته باشد، این سخن لغو است و بر آن حکمی مترتب نمی‌شود. (المبسوط للسرخسی ج6ص228)

مسئله 163◄ اگر بگوید: «تو به‌مانند مادرم بر من حرام هستی»، در این صورت منظور از این سخن می‌تواند ظهار باشد و یا طلاق و یا ایلاء و هرکدام را نیت کرده باشد، همان می‌شود.

مسئله 164◄ اگر نیّتی نداشته باشد، در این صورت نزد امام اعظم (رض) و امام ابویوسف (رض) ایلاء است و نزد امام محمد (رض) ظهار است.

دلیل:

زیرا این کلام احتمال حرمت و احترام را ندارد؛ زیرا بر حرام بودن تصریح داشته و احتمال یکی از عمل‌های ظهار و طلاق و ایلاء را دارد. (المبسوط للسرخسی ج6ص229)

 1- اگر نیت نداشته باشد «ظهار» است؛ زیرا از بین احتمالات این کلام، منظور ظهار بودن به‌یقین ثابت است؛ زیرا حرمت ظهار کمتر از طلاق است.

2- اگر نیت نداشته باشد «ایلاء» است؛ زیرا این کلام به‌مثابه¬ی «اَنتِ علی حرام» (تو بر من حرام هستی) می‌باشد و با این قول «ایلاء» ثابت می‌شود. (المبسوط للسرخسی ج6ص229)

مسئله 165◄ اگر شخصی به زنان خود بگوید: «شماها برای من به‌مانند پشت مادرم هستید»، در این صورت شخص باید برای هرکدام از زنان خود کفارت دهد.

دلیل:

زیرا برای هرکدام از زنان خود ظهار قائل شده و برای از بین رفتن حرمت هرکدام کفارتی جداگانه لازم است. (الهدایه ج2ص266)

مسئله 166◄ کفارت وقتی واجب می‌شود که شوهر قصد رجوع به زن خود را داشته باشد؛ یعنی قصد نزدیکی به زنش را کند.