كتاب حج

شرایط وجوب حج:

حج بر کسی واجب است که: 

مسئله 1◄ 1- مسلمان باشد. 

مسئله 2◄ 2- آزاد باشد. 

مسئله 3◄ 3- مکلّف باشد. 

مسئله 4◄ 4- از نظر جسمی سالم باشد و بینائی داشته باشد. 

مسئله 5◄ 5- خرجی سفر داشته باشد. 

مسئله 6◄ 6- تا برگشتن از حج، خرج خانواده ی خود را نیز داشته باشد. 

مسئله 7◄ 7- راه سفر حج امن باشد.

دلیل:

فرض بودن حج: 

ترجمه ی آیه: در آنجاست آيات روشن و مقام ابراهيم. و هر كه بدان داخل شود ايمن است. براى الله ﷻ، حج آن خانه بر كسانى كه قدرت رفتن به آن را داشته باشند واجب است. و هر كه راه كفر پيش گيرد، بداند كه الله ﷻ از جهانيان بى‏نياز است. [سوره ی آل عمران آیه 97]

و استطاعت مذکور در این آیه را رسول الله ﷺ به زاد و راحله ی توشه ی راه و مرکب تفسیر کرده اند. (سنن الترمذی ج10ص259 - نصب الرایه ج5ص45 - عمده القاری ج14ص174 - مصنف ابن ابی شیبه ج4ص536 - سنن الدارقطنی ج2ص193 - المستدرک علی الصحیحین ج1ص608).

رسول الله ﷺ: هر کس مانعی مانند سلطان ظالم یا سختی آشکار و مرض نداشته باشد و با این حال به حج نرود، پس وی می تواند به دین یهود یا مسیحیان بمیرد. ( السنن الکبری للبیهقی ج4ص334 - مسند الرویانی ج3ص414 - مجمع الانهر ج1ص383 - تحفه الفقهاء ج1ص379).

مسئله 8◄ برای زن موقعی حج واجب می شود که بعد از داشتن شرایط مذکوره، شوهر یا محرم وی در آن سفر همراه وی باشد. (اگر بین مکه و منزل زن مسافت سفر باشد).

دلیل:

رسول الله ﷺ: زن حق رفتن به حج را ندارد مگر اینکه همراهش محرم یا شوهرش باشد. مردی از رسول الله ﷺ پرسید: من عازم جنگ فی سبیل الله هستم و زنم نیز می خواهد به حج برود. چه کار کنم؟ رسول الله ﷺ فرمودند: برگرد و همراه زنت حج بجای آور. ( مسند احمد ج7ص95 - نصب الرایه ج5ص51 - مرقاه المفاتیح ج8ص446 - سنن الکبری للبیهقی ج5ص226 - المعجم الکبیر للطبرانی ج11ص424 - سنن ابن ماجه ج8ص449 - صحیح ابن حبان ج9ص73).

مسئله 9◄ حج در تمام عمر یک بار فرض است.

دلیل:

از رسول الله ﷺ پرسیدند که آیا حج در هر سال می باشد یا اینکه در عمر یک مرتبه واجب است؟ رسول الله ﷺ جواب دادند: در عمر یک مرتبه فرض است و باقی آن نفل خواهد بود. (سنن الصغری للبیهقی ج1ص447 - المستدرک علی الصحیحین ج4ص153 - سنن ابی داود ج5ص38 - سنن ابن ماجه ج8ص430 - کنزالعمال ج5ص22 - نصب الرایه ج5ص35).

مسئله 10◄ فرضیت حج علی الفور است.

علی الفور: یعنی در اولین فرصت باید به حج برود و تأخیر نکند.

دلیل:

رسول الله ﷺ: برای بجای آوردن حج (فرض) تعجیل کنید زیرا نمی دانید که چه بر شما عارض خواهد شد؛ از مریض شدن و غیر آن. ( مسند امام احمد ج6ص253 – المسند الجامع ج9ص2 – کنز العمال ج5ص24 - عمده القاری ج9ص128 - سنن الکبری للبیهقی ج4ص340).

مسئله 11◄ اگر کودکی نابالغ برای ادای حج احرام ببندد و در اثناء آن احرام به سن بلوغ برسد و با همان احرام حج را تمام کند، این حج از فرض وی واقع نمی شود ولی اگر دوباره به نیت حج فرض احرام ببندد، پس در این صورت از حج فرضش محسوب می شود.

از رسول الله ﷺ: هر کودکی که حج بجای آورده باشد وقتی به بلوغ برسد باید حج فریضه اش را بجای آورد و هر اعرابی (کافر) قبل از اسلام آوردن حج بجای آورد، بر وی لازم است وقتی مسلمان شد حجش را اداء کند و هر بنده ای که حج بجای آورده باشد، بعد از آزاد شدنش برای ادای فریضه اش باید (دوباره) به حج رود. (السنن الصغری للبیهقی ج3ص500 - المعجم الاوسط للطبرانی ج3ص140 - بلوغ المرام ج1ص264 - کنزالعمال ج5ص99 - مجمع الزوائد ج3ص473).