فصل مفسدات روزه ( اعمالی که روزه را باطل می کنند)

مسئله 21◄ 1- جماع (نزدیکی کردن زن و مرد). 

مسئله 22◄ 2- لواط. 

مسئله 23◄ 3- خوردن غذا و یا دارو. 

مسئله 24◄ 4- آشامیدن.

مسئله 25◄ اگر کسی این اعمال را در ماه رمضان عمداً انجام دهد، بر وی قضاء آن و همچنین کفارت لازم می شود.

مسئله 26◄ کفارت آن: 1- آزاد کردن یک برده. 2- اگر نتواند پس دو ماه متوالی روزه بگیرد و اگر در اثناء آن یک روز روزه بشکند باید دوباره از اول آن دو ماه را شروع کند. 3- اگر از آن عاجز و ناتوان باشد پس به شصت مسکین طعام دهد. برای هر مسکین به اندازه ی صدقه ی فطریه.

 دلیل:

حضرت ابو هریره (رض): رسول الله ﷺ به شخصی که روزه ی ماه رمضان را شکسته بود امر کردند تا مانند کفارت ظهار کفارت دهد. (سنن الدارقطنی3ص167 - نصب الرایه ج2ص450 - الدرایه فی تخریج احادیث الهدایه ج1ص279).

فردی در زمان رسول الله ﷺ در ماه رمضان چیزی تناول کرد (خورد). رسول الله ﷺ به وی دستور دادند تا بنده ای آزاد کند و یا دو ماه روزه بگیرد و یا اینکه به شصت نفر غذا دهد. (سنن الدارقطنی3ص167 – مرقاة المفاتیح ج4ص1391 - نصب الرایه ج2ص450 - الدرایه فی تخریج احادیث الهدایه ج1ص279).

روزی فردی بر رسول الله ﷺ وارد شد و گفت: یا رسول الله ﷺ هلاک شدم (به دادم برس). حضرت ﷺ فرمودند: چه شده است؟ فرد گفت: با زن خود نزدیکی (جماع) کردم و من روزه بودم. رسول الله ﷺ  فرمودند: آیا می توانی بنده ای (برده ای) را آزاد کنی؟ فرد جواب داد: خیر. رسول الله ﷺ  فرمودند: آیا می توانی دو ماه روزه ی پی در پی بگیری؟ فرد جواب داد: خیر. حضرت فرمودند: آیا می توانی به شصت مسکین طعام دهی؟ فرد جواب داد: خیر. حضرت ﷺ چند لحظه ای درنگ کردند. در این حین برای حضرت ﷺ سبدی بزرگ از خرما آوردند و حضرت ﷺ فرمودند: آن شخص کجاست؟ پس فرد گفت: من هستم. حضرت ﷺ فرمودند: این را بگیر و صدقه ده. آن فرد گفت: آیا کسی فقیرتر از خودم در این دیار وجود دارد تا من به وی صدقه دهم؟ پس رسول الله ﷺ خندیدند و گفتند: باشد با خانواده ات بخور و یک روز را روزه بگیر. (صحیح البخاری ج3ص32 - صحیح مسلم ج2ص781 - سنن ابی داود ج2ص313 - سنن الترمذی ج3ص93).

این حکم که خودش بخورد و کفارت را بر وی لازم کرده نشده خاص این شخص می باشد. (سنن ابی داود ج2ص313 - التمهيد لما في الموطأ من المعاني و الأسانيد ج7ص167 - نصب الرایه ج2ص451 – الدرایه فی تخریج احادیث الهدایه ج1ص280 - المسند الجامع ج17ص179).

مسئله 27◄ کفارت فقط در شکستن روزه ی ماه رمضان می باشد.

دلیل:

زیرا کفارت بخاطر هتک حرمت ماه رمضان می باشد و این معنی (حرمت و احترام وقت) در غیر رمضان وجود ندارد. (تبیین الحقائق ج1ص329 - البحر الرائق ج2ص229 - مجمع الانهر 1ص241).

مسئله 28◄ اگر از روی خطاء (در ماه رمضان) این اعمال را انجام دهد و روزه بشکند، فقط قضاء واجب می شود.

قضاء: یعنی برای جبران آن یک روز روزه بگیرد.

خطا: یعنی اینکه شخص روزه بودنش را بیاد دارد ولی هنگام غسل یا شستن دهان به طور غیر عمدی آب به حلقوم وی می رود.

دلیل: زیرا عذر خطا به ندرت پیش می آید ولی عذر نسیان غالب است. (الهدایه ج1ص120 - البحر الرائق ج2ص292).

مسئله 29◄ همچنین است اگر بر آن کار اکراه کرده شود؛ یعنی روزه دار را مجبور به افطار کنند.

دلیل:

 زیرا اکراه عذری است از طرف کسی که روزه حق وی نیست ولی نسیان عذری است که از طرف صاحب حق روزه (الله ﷻ) حادث شده است. (الهدایه ج1ص120 - البحر الرائق ج2ص292).

مسئله 30◄ همچنین است اگر به گمان شب بودن عمل منافی روزه انجام دهد.

مسئله 31◄ اگر دواء از راهی غیر از سوراخ های روی پوست که جای خارج شدن عرق است (مسام) به مغزش برسد و یا که به معده اش برسد، در این صورت نیز قضاء واجب می شود.

دلیل:

 رسول الله ﷺ: روزه را داخل شدن شیء باطل می کند نه خارج شدن آن. (مسند ابی یعلی ج8ص75).

زیرا از راه زخم به معده و مغز داخل شده است. (الهدایه ج1ص123).

مسئله 32◄ اگر سنگ ریزه ببلعد نیز قضاء واجب می شود.

دلیل:

رسول الله ﷺ: روزه را داخل شدن شئ باطل می کند نه خارج شدن آن. (مسند ابی یعلی ج8ص75 - مرقاة المفاتیح ج4ص1349 - نصب الریة ج2ص454 - مجمع الزوائد ج3ص167 - البنایة ج4ص64).

مسئله 33◄ اگر به عمد استفراغ کند، قضاء واجب است.

دلیل:

از رسول الله ﷺ: هر کس به غیرعمد استفراغ کند بر وی قضای روزه اش نیست ولی کسی که عمداً خود را وادار به استفراغ کند پس بر وی قضای آن واجب است. (سنن الترمذی ج3ص89 - شرح السنه للبغوی ج6ص293 - عمدة القاری ج11ص35 - مرقاة المفاتیح ج4ص1393 - نیل الاوطار ج4ص241 - نصب الرایه ج2ص448).

مسئله 34◄ اگر از روی فراموشی افطار کند، روزه ی وی نمی شکند و قضاء ندارد و به روزه اش ادامه بدهد.

فراموشی: اینکه کسی یادش نباشد که روزه است و شروع به خوردن می کند و بعد به یادش می آید که روزه بوده است.

دلیل:

رسول الله ﷺ: هر کس در رمضان از روی فراموشی افطار کند، پس بر وی قضاء و کفارت نیست. (المستدرک علی الصحیحین ج1ص595 - السنن الکبری للبیهقی ج4ص387 - معرفة السنن و الاثار ج6ص272 - مرقاة المفاتیح ج4ص1390).

مسئله 35◄ احتلام روزه را نمی شکند.

دلیل:

رسول الله ﷺ: سه چیز روزه را نمی شکند: حجامت (خون دادن)، استفراغ و احتلام (در خواب جنب شدن). (سنن الترمذی ج3ص88 - المعجم الاوسط ج6ص380 – حلیة الاولیاء ج8ص357 – مرقاة المفاتیح ج4ص1399 - نصب الرایة ج2ص446).

مسئله 36◄ اگر به چیز شهوانی نگاه کند و منی نازل شود، روزه نمی شکند و قضاء ندارد.

دلیل:

زیرا در این صورت جماع وجود ندارد؛ نه از لحاظ صورت و نه از لحاظ معنی. (البنایة ج4ص38 - الجوهرةالنیرة ج1ص138 - فتح القدیر ج2ص329).

مسئله 37◄ اگر بدون اختیار غبار و یا دود یا مگس وارد حلق وی شود نیز روزه نمی شکند.

دلیل:

زیرا نمی توان از این اتفاقات احتراز کرد. (الهدایة ج1ص121 - الجامع الصغیر و شرحه نافع الکبیر ج1ص140).

مسئله 38◄ اگر با حیوانی جماع کند، اگر منی نازل شود فقط قضاء واجب می شود و کفارت ندارد و اگر نازل نشود، قضاء واجب نیست.

دلیل:

زیرا در این مسئله جنایت کامل نیست؛ زیرا جنایت کامل موقعی است که در محل مشتهی باشد (محل جماع جایی باشد که انسان آن را می خواهد) و جماع با حیوان را انسان عاقل انجام نمی دهد پس این کار فقط از انسان نادان سر می زند. (البنایه ج 4ص54 - العنایه شرح الهدایه ج2ص338).

مسئله 39◄ و یا اینکه به غیر از سبیلین جماع کند، اگر منی نازل شود قضاء واجب می شود و اگر نازل نشود قضاء واجب نیست.

مسئله 40◄ و اگر ببوسد و یا اینکه لمس کند در این صورت اگر منی نازل شود قضاء واجب می شود و اگر نازل نشود قضاء واجب نیست.

دلیل:

رسول الله ﷺ با زنان خود ملامسه و تقبیل می کردند در حالی که روزه بودند. (صحیح البخاری ج3ص30 - سنن الترمذی ج3ص98 - مسند الشافعی ج1ص257).

مسئله 41◄ اگر باقی مانده طعام بین دندانهایش را ببلعد، در این صورت اگر آنچه بین دندانهایش بوده کوچکتر از نخود باشد، روزه ی وی باطل نیست و اگر به اندازه ی نخود یا بیشتر باشد روزه را باطل می کند.

دلیل:

زیرا امکان اجتناب از این کار نیست و آنچه که بین دندان ها باقی مانده است تابع آب دهان می باشد. (تبیین الحقائق ج1ص324 - البحر الرائق ج2ص294 - مراقی الفلاح ج1ص247 - مجمع الانهر ج1ص121 - حاشیةالطحطاوی ج1ص662).

مسئله 42◄ اگر آن را از دهانش بیرون بیاورد و بعد ببلعد، در هر صورت کوچک یا بزرگ باشد، روزه اش باطل است. (درر الحکام ج1ص207 – تحفة الملوک ج1ص141 - ملتقی الابحر ج1ص363 - تبیین الحقائق ج1ص324 - البحر الرائق ج2ص294).

مسئله 43◄ اگر یک دانه ی کنجد را بِجَوَد و بخورد روزه اش باطل نمی شود. اگر بدون جویدن ببلعد باطل می کند.

دلیل:

زیرا آن یک عدد کنجد به وسیله ی جویده شدن در دهان متلاشی شده و چیزی به حلق وی نمی رسد. (الهدایه ج1ص121 - تبیین الحقائق ج1ص325 – الجوهرة النیره ج1ص141 – البحر الرائق ج2ص294).

مسئله 44◄ اگر کسی استفراغ کند و قیء وی برگردد، اگر قیء زیاد باشد روزه اش باطل می شود. 

قیء: استفراغ، و زیاد بودنش این است که هنگام استفراغ جلوگیری از آن سخت باشد.

دلیل:

از رسول الله ﷺ: هر کس به غیر عمد استفراغ کند بر وی قضای روزه اش نیست ولی کسی که عمداً خود را وادار به استفراغ کند پس بر وی قضای آن واجب است. (سنن الترمذی ج3ص89 - شرح السنه للبغوی ج6ص293 - عمدة القاری ج11ص35 - مرقاة المفاتیح ج4ص1393 - نیل الاوطار ج4ص241 - نصب الرایه ج2ص448).

مسئله 45◄ امام محمد (رض) می گویند: اگر قیء را روزه دار به صنع خودش برگرداند، روزه می شکند و الّا نمی شکند.

دلیل:

زیرا این کار توسط روزه دار صورت گرفته است. (الهدایه ج1ص121 - البنایة ج4ص51 - تبیین الحقائق ج1ص326 - الجامع الصغیر و شرحه نافع الکبیر ج1ص140).

مسئله 46◄ چشیدن طعام بدون خوردن آن برای روزه دار مکروه است.

مسئله 47◄ جویدن شیء بدون خوردن آن نیز مکروه است مگر اینکه برای جویدن طعام کودک ضرورت باشد که در این صورت مکروه نیست.

دلیل:

زیرا با این کار احتمال فاسد کردن روزه زیاد است. (الهدایه ج1ص123 - اللباب فی شرح الکتاب ج1ص169 - الجوهره النیره ج1ص143).

مسئله 48◄ اگر ترس از انزال منی و یا وقوع در جماع داشته باشد، بوسیدن مکروه است.

دلیل:

جوانی از رسول الله ﷺ از بوسیدن در زمان روزه سؤال کرد. ایشان ﷺ وی را از این کار نهی کردند. در همان مجلس پیرمردی آمد و وی نیز از بوسه در رمضان پرسید. حضرت ﷺ جواب دادند: اشکالی ندارد.

صحابه (رض) که در آن مجلس بودند با تعجب به حضرت ﷺ نگاه کردند. حضرت ﷺ فرمودند: می دانم که از چه تعجب می کنید؛ پیرمرد می تواند خودش را نگه دارد. (مسند احمد ج11ص351 - المعجم الکبیر للطبرانی ج13ص56 - عمده القاری ج11ص10 – کنز العمال ج8ص502 - المبسوط للسرخسی ج3ص59).

مسئله 49◄ استعمال مسواک (سنتی) در حالت روزه بودن اشکالی ندارد.

دلیل:

رسول الله ﷺ در هنگام روزه بودن نیز مسواک استعمال می کرده اند. (صحیح البخاری ج3ص31 - سنن ابی داود ج2ص307 - سنن الترمذی ج3ص95).

مسئله 50◄ سرمه زدن مکروه نیست.

دلیل:

رسول الله ﷺ سرمه می زدند در حالی که روزه بودند. (سنن ابن ماجه ج1ص536 - مسند ابی یعلی ج8ص225 - المعجم لاصغیر للطبرانی ج1ص246).

مسئله 51◄ شیخ فانی اگر از روزه گرفتن عاجز شود، برای هر یک روز روزه مسکینی را طعام دهد.

مسئله 52◄ مقدار طعام برای هر روز مانند صدقه ی فطریه است.

دلیل:

ترجمه ی آیه: و بر كسانى كه روزه براى آن ها طاقت ‏فرساست (همچون پيرمردان) لازم است كفّاره بدهند؛ مسكينى را اطعام كنند. [سوره ی البقرة آیة184]

مسئله 53◄ هر گاه قدرت روزه بیابد باید قضاء آن را بجای آورد.

دلیل:

 زیرا برای جواز فدیه، استمرار عجز وی شرط می باشد. (الهدایه ج1ص124 – درر الحکام ج1ص210 - البحر الرائق ج2ص308 - اللباب فی شرح الکتاب ج1ص171).

شیخ فانی: کسی که آنقدر پیر شده است که هر روز از قوّتش کم می شود و امید بهبودی آن نیست.

اگر زن حامله خوف این را داشته باشد که اگر روزه بگیرد به خودش و یا به بچه اش آسیبی برسد، می تواند روزه نگیرد و بعداً آن را قضاء کند.

مسئله 54◄ اگر مریضی از زیادت مرضش بترسد، می تواند روزه را بعداً قضاء کند.

مسئله 55◄ مسافر می تواند افطار کرده و بعداً قضای آن را بگیرد.

دلیل:

ترجمه ی آیه: هر كس كه از شما بيمار يا در سفر باشد، به همان تعداد از روزهاى ديگر روزه بدارد. [سوره ی البقرة آیة184]

رسول الله ﷺ: الله تعالی برای مسافر و مریض و حامله روزه گرفتن (در ماه رمضان) را ساقط کرده است و می تواند بعداً بگیرد. (سنن النسائی ج4ص180 - مسند احمد ج33ص436 - صحیح ابن خزیمه ج3ص267).

مسئله 56◄ همچنین است کسی که به بچه شیرخواره شیر می دهد و بترسد که روزه بر خودش یا بچه اش ضرر خواهد زد، پس وی می تواند روزه نگیرد و بعداً قضاء کند.

مسئله 57◄ بر هیچ یک از این اشخاص فدیه لازم نیست.

دلیل:

زیرا فدیه در حق کسی است که امید قدرت یافتن بر قضاء را ندارد (مانند شیخ فانی) و اینان (مسافر و مریض و ...) عاجزِ مطلق نیستند. (بدائع الصنائع ج2ص104). یعنی ناتوانی آنان گذرا است و همیشگی نیست.

مسئله 58◄ اگر روزه برای مسافر ضرری نداشته باشد، گرفتن روزه ی رمضان برای وی مستحب است.

دلیل:

از ابی سعد خدری (رض): همراه رسول الله ﷺ در مسافرت بودیم و بعضی از ما روزه بودند و بعض دیگر روزه نبودند و هیچ کدام از ما بر دیگری ایراد نمی گرفت؛ زیرا نظر بر این بود که هرکس قدرت روزه داشت پس بر وی روزه گرفتن خوب بود و هر کس قدرت آن را نداشت پس بر وی روزه نگرفتن خوب بود. (صحیح مسلم ج2ص787 - صحیح ابن خزیمه ج3ص260 - صحیح ابن حبان ج325 - السنن الکبری للبیهقی ج4ص412).

مسئله 59◄ اگر مسافر و مریض که روزه نگرفته بودند و بعد از صحت از مرض و آمدن مسافر از مسافرت به اندازه ی روزه ی قضاء شده زندگی کنند ولی قضای روزه را بجای نیاورند، پس بر وارثان وی لازم است که به جای آن ها فدیه دهند.

مسئله 60◄ اگر به اندازه ی روزه های قضاء شده زندگی نکنند بلکه کمتر زندگی کنند، پس به مقدار زندگی فدیه دهند.

زیرا در قرآن مذکور است (فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ؛ یعنی در وقتی دیگر قضای آن را بجای آورند). (المبسوط للسرخسی ج3ص89 - الهدایه ج1ص124 - تبیین الحقائق ج1ص334 - الجوهرة النیره ج1ص142).

مثلاً شخص مریض بخاطر مرضش ده (10) روز روزه را افطار کرده باشد و بعد از ماه رمضان از بیماریش رها شود؛ اگر به مقدار ده روز سالم زندگی کند و بعد فوت شود پس بر ورثه ی وی واجب است که به مقدار آن ده روز فدیه دهند و اگر مثلاً چهار روز سالم زندگی کند، پس بر وارثان وی واجب است که فدیه ی چهار روز را بدهند.

مسئله 61◄ در وجوب ادای فدیه، وصیت شرط است.

دلیل:

از ابن عمر (رض) (مرفوعاً): رسول الله ﷺ فرمودند: هر کس بمیرد و روزه ی قضاء داشته باشد، پس از طرف وی فدیه داده شود. (سنن الترمدی ج3ص87 - سنن ابن ماجه ج1ص558 - صحیح ابن خزیمه ج3ص273 - معجم ابن مقرئ ج1ص120 – حلیة الاولیاء ج13ص246).

مسئله 62◄ و این فدیه از یک سوم مال میت اداء کرده می شود.

مسئله 63◄ فدیه هر یک وقت نماز مانند فدیه ی یک روز روزه است؛ یعنی به مقدار صدقه ی فطریه می باشد.

دلیل:

زیرا نماز دارای اهمیّت بیشتری می باشد. (البحر الرائق ج2ص307 – حاشیة الطحطاوی علی مراقی الفلاح).

مسئله 64◄ کسی نمی تواند بجای کس دیگر روزه بگیرد و یا نماز وی را بخواند.

دلیل:

از ابن عمر (رض) و ابن عباس (رض): هیچ کس به جای دیگری نمی تواند نماز بخواند و یا روزه بگیرد. (موطا مالک ج3ص434 - مصنف عبدالرزاق ج9ص61 - السنن الکبری للبیهقی ج3ص257 - شرح مشکل الاثار ج6ص176).

مسئله 65◄ اگر کسی روزه ی نافله را شروع کند، بر وی لازم است که آن را تمام کند. اگر آن را بشکند باید قضای آن را بجای آورد.

دلیل:

از حضرت عائشه (رض): من و حفصه (رض) روزه (نفل) گرفته بودیم و در همان روز برای ما طعامی هدیه آوردند و رسول الله ﷺ به ما فرمودند: روزه را بشکنید و به جایش یک روز روزه بگیرید. (سنن ابی داود ج2ص330 - صحیح ابن حبان ج8ص284 - عمده القاری ج11ص77).

مسئله 66◄ در روزهای عید فطر و سه روز عید قربان و یک روز پس از آن روزه گرفتن حرام است.

دلیل:

رسول الله ﷺ: در روز عید فطر و عید قربان نباید روزه گرفت. (صحیح مسلم ج2ص799 - مسند ابی یعلی ج2ص388).

رسول الله ﷺ: در سال پنج روز را روزه گرفته نشود: در روز عید فطر و عید قربان و سه روز ایام تشریق . (مسند الحارث ج1ص433 - مسند ابی یعلی ج5ص292 - سنن الدار قطنی ج3ص209 - عمده القاری ج11ص115 - شرح مسند ابی حنیفه ج1ص247).

ایام تشریق: سه روز بعد از روز اول عید قربان را ایام تشریق گویند.

مسئله 67◄ اگر کسی در این روزها نیت روزه ی نفل کند، بر وی اتمام آن لازم نیست بلکه آن را بشکند و قضاء نیز ندارد.

مسئله 68◄ نذر روزه ی این روزها درست است ولی باید در آن روز افطار کرده و بعداً آن را قضاء کند.

مسئله 69◄ اگر به روزه ی نذرش وفا کند و در آن روزها روزه بگیرد، نذرش را اداء کرده است.

مسئله 70◄ روزه ی نفل را بخاطر مهمانی و یا داشتن مهمان می توان شکست و گناهی ندارد و بعداً آن را باید قضاء کند.

دلیل:

سلمان (رض) به دیدار ابوالدرداء (رض) رفتند. وقتی غذا آوردند ابوالدرداء (رض) نخوردند. سلمان (رض) به وی گفتند: چرا نمی خوری؟ وی گفت: روزه هستم. سلمان (رض) گفتند که باید بخوری تا من نیز بخورم و ابوالدرداء (رض) نیز خوردند. بعد پیش رسول الله ﷺ رفتند و این اتفاق را تعریف کردند. حضرت ﷺ فرمودند: سلمان راست گفته است. (صحیح البخاری ج3ص38 - مسند ابی یعلی ج2ص193 - صحیح ابن خزیمه ج3ص309 - صحیح ابن حبان ج2ص24).

رسول الله ﷺ و اصحابش (رض) را برای مهمانی دعوت کردند. وقتی غذا آوردند یکی از اصحاب خود را کنار کشید. حضرت ﷺ فرمودند: چه کاری است که می کنی؟ آن مرد گفت: من روزه ام. حضرت ﷺ فرمودند: برادرت برای شما به تکلّف افتاده و غذا مهیّا کرده است؛ پس روزه ات را بشکن و بجای آن یک قضاء به جای آور. (مسند الطیالسی ج3ص655 - السنن الکبری للبیهقی ج7ص430).

مسئله 71◄ اگر مسافری از سفر برگردد و روزه نداشته باشد باید خود را در ادامه ی روز از منهیّات روزه نگاه دارد.

یعنی نخورد و نیاشامد و جماع نکند.

دلیل:

رسول الله ﷺ در روز عاشورا به مردی از قوم اسلم دستور داد که بین مردم اعلام کند: هر کس چیزی نخورده پس روزه بگیرد و کسی که چیزی خورده است بقیه ی روز را چیزی نخورد. (صحیح البخاری ج3ص44 - سنن االنسائی ج4ص192).

مسئله 72◄ همچنین اگر حائض از حیضش پاک شود، باید باقی مانده از روز را امساک کند.

امساک: خود را از منهیات روزه نگاه داشتن.

مسئله 73◄ همچنین است حکم کسی که در روزهای رمضان به بلوغ برسد و نیز حکم کافری که در روزهای ماه رمضان مسلمان شود. و بر این دو قضای آن روز واجب نیست.

مسئله 74◄ اگر مقیم روزه دار به سفر رود، روزه ی آن روز را کامل کند و اگر قبل از اتمام آن روز در سفر روزه اش را بشکند، کفارت ندارد.

دلیل:

زیرا در این افطار شبهه ی مباح بودن خوردن بخاطر سفر می باشد و کفارت نیز با عروض شبهه دفع می شود. (البحر الرئق ج2ص312 - مجمع الانهر ج1ص252).

مسئله 75◄ اگر شخصی کل ماه رمضان را با جنون سپری کند، بر وی قضای آن ماه نیست. ولی اگر در بعضی از روزها جنون بر وی عارض شود و بقیه ی ایّام رمضان را عاقل باشد، پس بر وی قضای روزهای با جنون سپری شده واجب است.

دلیل:

زیرا در وجوب یک ماه کامل حرج پیش می آید و در کمتر از آن حرجی نیست. (الهدایه ج 1ص125و126).

مسئله 76◄ اگر در ماه رمضان بیهوش شود، روزهایی را که بیهوش بوده است، قضاء کند مگر روزی را که در آن بیهوش شده و روزه دار بوده، قضاء ندارد.

دلیل:

زیرا برای روزه، هر روز نیت روزه کردن لازم است. (الهدایه ج 1ص125 - البحر الرئق ج2ص312).

یاد آوری: از رسول الله ﷺ: هر کس بعد از رمضان شش روز روزه بگیرد مانند آن است که تمام عمر خود را روزه گرفته باشد. (صحیح مسلم ج2ص822 - سنن ابی داود ج2ص324 - سنن الترمذی ج3ص123 - سنن ابن ماجه ج1ص547).