فصل20- احكام شهيد

مسئله 423 ◄ 1) شهيدي كه شسته نمي شود و با خونش دفن مي شود كسي است كه مسلمان بوده و به سنّ بلوغ رسيده باشد و از روي ظلم كشته شده باشد و در هنگام كشته شدن جنب نباشد و قبل از استفاده از امور دنيوي بميرد و به سبب اين قتل ديه واجب نشود بلكه قصاص واجب شود.

مسئله 424 ◄ امور دنيوي مانند خوابيدن و غذا خوردن و آب و دواء و انتقال به چادر و يا انتقال از ميدان جنگ در حالي كه زنده است و يا به مدت وقت يك نماز به هوش باشد و يا به چيزي وصيّت كند.

مسئله 425 ◄ اگر كسي اينگونه به قتل برسد چيزهايي غير از لباسش را كنده مي شود (كفش و سلاح و ساعت و غيره) و لباس وي را كم يا زياد كرده مي شود تا به اندازه ي كفن مسنون برسد؛ يعني اگر لباسش از كفن مسنون كم باشد به وي اضافه كرده مي شود و اگر چيزهاي بيشتري پوشيده باشد از وي كنده مي شود. و اين مقتول را غسل داده نمي شود و بر وي نماز خوانده و با همان خونش دفن كرده مي شود.

دليل:

زيرا اين شخص مانند شهداء احد مي باشد و هر آن كس كه در اين معني باشد شهيد است نه غير آنها. (الهداية و البناية ج3ص265 - تحفة الفقهاء ج1ص255 - العناية شرح الهداية باب الشهيد)

رسول الله ﷺ در باره ي شهداء احد فرمودند: آنان را در گليم هايشان بپيچيد و با خونهايشان دفن كنيد. (مسند امام احمد ج6ص600 - نصب الراية باب الشهيد - بدائع لاصنائع ج1ص480 - تبيين الحقائق شرح كنز الدقائق باب الشهيد)

رسول الله ﷺ در گروه هاي ده نفري از شهداء، بر شهداء احد نماز خواندند. (سنن الكبري للبيهقي ج5ص312 - نيل الأوطار شرح منتقى الأخبار ج4ص71 - عمدةالقاري ج8ص153

مسئله 426 ◄ اگر در شهر مقتولي پيدا شود و قاتل وي معلوم نباشد، پس آن شخص غسل داده مي شود.

دليل:

زيرا در اين امر قسّامه و ديه واجب مي شود، پس در معني شهيد نخواهد بود. (الهداية و البناية ج3ص279 - البحر الرائق شرح كنز الدقائق ج2ص211 - تبيين الحقائق شرح كنز الدقائق باب الشهيد - غرر الحكام باب الشهيد)

مسئله 427 ◄ و همچنين است حكم كسي كه مجروح شود و از امور دنيوي نفع ببرد و بعد بميرد.

دليل:

زيرا با استفاده از امور دنيوي اثر ظلم كمتر مي شود؛ پس در معني شهداء احد وارد نمي شوند. (الهداية و البناية ج3ص275 - الجوهرةالنيره باب الشهيد - كنز الدقائق باب الشهيد - فتح القدير ج2ص152)

مسئله 428 ◄ اگر شخصي بخاطر خروج بر عليه حاكم مسلمان كشته شود و يا راهزن باشد و در اين راه كشته شود، پس آن شخص را غسل داده شود ولي نماز خوانده نمي شود. 

دليل:

زيرا حضرت علي (رض) بر باغيان نماز نخواندند و كسي نیز اين كار را بر وي انكار نكرد. (البحر الرائق شرح كنز الدقائق ج2ص211 - الهداية و البناية ج3ص280 - نصب الراية باب الشهيد)

مسئله 429 ◄ اگر كسي خود كشي كند، پس غسل داده شده و نماز خوانده شود؛ زيرا وي از اهل الكبائر يعني كساني كه گناه كبيره دارند مي باشند نه اهل بغي و حديثي كه در آن آمده است كه رسول الله ﷺ نماز نخواندند به اين معني است كه خودشان نخواندند و به ديگري امر كردند تا بخواند. (شرح الياس ج1ص244)